pencem 17

🐢 Bir şeyler yazmak isteyip de ne yazacağını bilememek... İnsanın yazıya fazla önem atfetmesinden mi kaynaklanıyor acaba? Bir eser meydana getirmeye çalışmak.

🐇 Kendini fazla önemsemekten de olabilir. İnsanın benliğini aksettirdiği bir eser, yazı, veya herhangi bir şey

🦊 Ben kendimi unutmak için yazıyorum...

🐢 Aydınlanma için de bunu diyorlar. Kendini unutmak. Benliğini unutmak. Bunun için olduğundan başkası olmuyorsun, kendini unutup, kendini buluyorsun. Neysen osun. Daha fazlası değilsin.

🐇 Yine spiritüel günündesin, gördüğüm kadarıyla. Bir takım aydınlanmalar, bir takım kendini aşmaklar...

🦊 Bir takım kendinden uzaklaşmaklar.

🦁 Kendini kandırmalar da diyebiliriz. Her işe yarıyor bu konular. İnsanların dertleriyle ilgilenmek yerine onlara sabretmelerini öğütlüyorsun. Sabrediyorlar -- ve sana dert olmuyorlar mesela.

🐢 Burada bir çelişki var, yani insanlara olanı olduğu gibi görmek dediğimizde, aslında bunun olanı olduğu gibi kabul etmek gibi bir anlamı da var. Olanı olduğu gibi kabul edince de dünya boktan bir yer olarak kalmaya devam ediyor.

🐇 Dünya kötü bir yer de değil, yine de. Bence boktan demek biraz haksızlık olur.

🦁 İyi bir yer de değil. İyinin ve kötünün ötesinde. Belki de dünyanın asıl anlamı bu, olan bu.

🐢 Olanı olduğu gibi görmek insanın iyiye kötü, kötüye iyi dememesini de gerektirir. Nasıl olacaksın? İyiye iyi, kötüye kötü diyeceksin.

🐲 İyiye iyi demek için neyin iyi olduğunu bilkmen lazım. Bu da gelip kendi sınırlı varlığına dayanır. Seni mutlu eden iyidir. Sabahları aldığın nefes iyidir mesela, içtiğin su iyidir, hayat iyidir. Dünya ise böyle bir yer değil. Geçici. Belki senin varlığın olabilecek varlıkların en iyisi değil. Belki senin varlığın yüzünden insanlar daha kötü oluyorlar.

🐢 Benden başka bir ben yok, bunu bilemeyiz, dünyadan başka bir dünya da yok, o yüzden deney yapıp, eğer benim yerimde başka biri olsaydı o dünyayı daha iyi bir yer haline getirirdi demek mümkün değil

🦁 Ahlaki doğrulara erişmek için insanın kendi dışında bir ölçüsü yok. İnsan yaşadığı için hayat iyi, güneşe ve suya ihtiyaç duyduğu için bunlar da iyi, sair iyilikler de hep bunların, insan bedeninin iyiliği üzerine bina ediliyor. Sağlam değil belki, insana bağlı ama başka bir temel bulmak imkansız. Çünkü biz insanız.

🐲 Hume'un bahsettiği, ortada bir ahlaki kabul yoksa, hiçbir olgudan ahlaki kural üretemezsin. Hayat iyidir demeden, insanları öldürmek kötüdür diyemezsin, bunların da mantıki bir açıklaması yok.

🐢 Ben bu temelin varlık iyidir diye bir kabul olabileceğini düşünüyorum. Varlık yokluktan iyidir. Varlığın temeli iyiliktir.

🐇 Fazla pozitif!

🐲 O zaman ne kadar çok varlık olursa, o kadar iyi midir? Bence bu da biraz saçma. İnsanın kendini var olduğu için tüm varlığı iyi ilan etmesi. Yokluk neden kötü olsun? Dertlerin yokluğu mesela. Neden kötü olsun.

🐢 Dert dediğimiz şey çünkü erişilemeyen bir varlıkla ilgili, mümkün ama elde olmayan bir varlık. Yani eğer her şey var olsa dert de olmayacak, hepimiz mis gibi var olacağız, tam ve mütekamil. Ancak varlık bir yandan da eksiklikle geliyor.

🐲 Bu durumda sen yin-yang'ın dengeli olmadığı düşünüyorsun. Yokluk ve varlık birbirine eşit değil.

🐢 Eşit değil, evet, varlık daha baskın ve varlık varolduğu için yokluk var. Işık varolduğu için karanlık var, eğer varlık olmasaydı yokluk da olmayacaktı. Bu durumda varlık yokluktan önce gelir.

🦊 Bana mantıklı geldi bu.

🐲 Ben bunun temel bir kabul olamayacağını düşünüyorum. İnsanların varlıktan kastı farklı farklı. Varlık da ancak nispeten, diğer durumlara, insanlara göre bilinen bir şey. Ebedi varlığın sonu ne?

🦊 Tanrı kendini yok edebilir mi?

🐲 Evet, soru bunun gibi bir şey. Varlık kendini yok edebilir mi?

🐢 Ben bu iki soruya da anlamsız diye bakıyorum. Aslında bu konuşmanın hemen hepsi öyle. Zira bizim yokluğu tecrübe etmemiz de ancak varlık yoluyla ve zaman yoluyla. Hayatımızda asla varolmamış, hiç yaşamadığımız bir şeyin eksikliğini hissetmeyiz. Eğer ben hiç varolmasaydım, kimse benim eksikliğimi hissetmezdi. Beni hiç tanımayan birinin hayatında yokum. Bu yüzden varlığı üreten yokluk yine varlıktan çıkmak zorunda. Yani yokluğun neyin yokluğu olduğunu bilmek için, önce bir varlık lazım. İşte bu yüzden varlık yokluktan iyidir diyebiliriz.

🦁 Varlık daha iyi bir varlığı engelleyebilir. Bazen yokluk da iyidir, insanın gelişmesine yardım eder, daha iyileştirir. Hatta hastalığın yokluğu diye bakarsan, derdin yokluğu, bence derdin varlığından daha iyidir.

🐢 Temelde pozitif bir durum var, sağlık veya daha iyi diye bir durum. O durumun eksikliğine biz yokluk diyoruz. Bu mutlak manada bir yokluk değil.

🦊 Neyin yok olduğunu bilmek için önce varolduğunu, olabileceğini bilmemiz gerekir diyorsun.

🐢 Evet. Mesela Tanrı'yı inkar edenler de mümkün tanrıların hepsini inkar etmiyor, sadece belli bir Tanrı düşüncesini inkar ediyor. Bu Tanrı'nın yokluğuna inanmak için önce onun varolabileceğine inanmak gerekir.

🐲 İhtimal dışı Tanrılar da mı var?

🐢 İhtimal dışı tanrı, mesela, insanın kendisi olabilir. Ben Tanrı olmadığımı biliyorum, sen de biliyorsun.

🐇 Kendi tanrılığına inananlar var. Dünyaya düşmüş Tanrı olduğuna.

🐢 Onların inançları kendilerini Tanrı yapmıyor, yine hastalanıp, yine ölüyorlar. Bedenle sınırlılar. Tanrı olup da kainatın hepsini elinde tutmuyor. Yıldızdan yıldıza gezmiyor. Burada duruyor yine, yiyip içiyor.

🐇 Öldükten sonra Tanrı olduklarına inanıyorlar, veyahut Tanrı'ya dönüştüklerine.

🐢 Öldükten sonra daha çok ölüye dönüşmeleri daha muhtemel. Varlıklarının akıbetini de Allah bilir. Ben dünyada ermenin mümkünatı olmadığına veyahut bu iddianın kendini ve başkalarını kandırmaktan başka bir işe yaramadığına inanıyorum mesela. İnsanın kendini Tanrı gibi örmesi de böyle bir amaca hizmet ediyor.

🐲 Bu durumda insanın kendini Tanrı görmesi de bir yalan ama bu yalan muhtemel bir varlık yoluyla yapıldığı için o kadar da kötü bir yalan değil.

🐢 Ben insanların kendini Tanrı görmesinin de ancak muhtemel Tanrı tasavvurlarını kendilerine uyarlayarak mümkün olabileceğini düşünüyorum. Yani kendi Tanrılaşmıyor ama kafasındaki Tanrı düşüncesini kendine yaklaştırıyor. Kendini kandırmak için yeni yollar.

🐲 Yani diyorsun ki insanın mütekamil, tamamen varlıktan mürekkep bir Tanrıya dönüşmesi mümkün değil.

🐢 Öyle bir şeyi tahayyül bile edemiyorum. İnsanın böyle biri olması ancak yok olup, varlığının izinin bile kalmamasıyla mümkün. Bu da yokluk demek. Varlığından bile kimsenin haberinin olmadığı bir yokluk

🐲 Niyazi gibi, kim seni buldu, kendi yok oldu diyorsun.

🐢 Evet. Bu baştaki spiritüellik mevzuuna da cevap. Çoğu insan için bunlar, psikoloji, self-help veya sair pratikler aslında daha iyi bir insan olmamak için, kendini basitçe daha iyileştirmemek, asıl dertlerini çözmemek için bahaneye dönüşüyor.

🐇 Asıl dert dediğin ne?

🐢 Birbirimize iyi davranmak olabilir. Bu cehennem çukurundan belki de sadece öyle çıkabiliriz.